Në këtë periudhë krezhmore, të gjithëve na vjen spontane të themi se Kisha fillon një periudhë pendestare, një në të cilën, pra, jemi të ftuar të bëjmë pendesë. Por periudha krezhmore nuk është kryesisht kohë vuajtjeje. Kjo kohë e fortë liturgjike në Kishë ka lindur si përgatitje që të bëhet e mundur një kremtim sa më i mirë i Misterit të Pashkësh, pra i Mundimeve, i Vdekjes dhe i Ngjalljes së Jezu Krishtit. Ë shtë kryesisht një kohë thellimi edhe më të madh të jetës sonë me Hyjin. Si pasojë, pyetja që në këtë kohë duhet t’i bëjmë vetes nuk është edhe aq se «Çfarë nuk duhet të hamë e çfarë na duhet të vuajmë?», por «Cilin aspekt të jetës sonë me Hyjin kemi nevojë ta thellojmë edhe më fort?». Pra jo «Çfarë nuk duhet të bëjmë», por «Çfarë duhet të bëjmë».
Këtu gati natyrshëm do të pyesnim: «Po përse atëherë Kisha na porosit edhe pendesën». Shpesh në mes të krishterëve sundon një vizion mjaft i shtrembër në lidhje me pendesën. Shpesh mund të shihen të krishterë që bëjnë pendesë, por që në logjikën e tyre kjo pendesë është një farë pazari që ata bëjnë më Zotin: privohen vullnetarisht prej disa të mirave materiale, që pastaj të fitojnë në proporcione më të mëdha diçka tjetër po materiale.
Ose bëjnë pendesë për mëkatet e tyre, me shpresën se kështu do t’i hyjnë Zotit në zemër. Nuk kemi nevojë që të përpiqemi të hyjmë në zemrën e Zotit, sepse të gjithë jemi aty. Nuk kemi nevojë ta bëjmë të na duajë, sepse ai na do gjithësesi: të mirin e të keqin, të drejtin e mëkatarin, atë që bën luftë me veten për t’i përngjarë Atij dhe atë që kënaqet në mëkatet e veta. Të gjithë jemi në zemrën e Hyjit. Kur Jezusi, në shekullin e shtatëmbëdhjetë, me zemrën e vet në dorë, iu shfaq Shenjtes Margeritë Alakok, i tha: «Ja kjo zemër që aq fort i ka dashur njerëzit, por prej të cilëve ka marrë vetëm fyerje». Sigurisht se Hyji nuk është dakord me jetën mëkatare, por ai nuk urren askënd.
Nëse kjo logjikë e Hyjit na habit apo s’na pëlqen, është sepse jemi të mësuar të bëjmë pazar në marrëdhëniet tona të përditshme: e duam tjetrin aq sa na do ai ne, vetëm aq sa e meriton. Por kjo nuk është logjika e Hyjit.
Pendesa për të krishterin është thellim i jetës me Hyjin. Nëse, për shembull, dikush zgjedh të mos e hajë diçka, duhet ta bëjë me bindjen se jeta e tij nuk varet kryesisht nga ushqimi, por nga Hyji.
Pastaj, kur bëjmë pendesë me ushqimet (apo me ndonjë gjë tjetër) del në pah edhe diçka tjetër: dimensioni shpirtëror i jetës së njeriut. Nga njëra anë fillojnë të dalin në pah anët tona negative, të cilat na shtyjnë të mos e bëjmë pendesën (e arsyet dalin me shumicë), por njëkohësisht dalin në pah edhe anët tona pozitive (të cilat gjithashtu janë me shumicë), nëpërmjet të cilave ne, me ndihmën e hirit hyjnor, dimë t’u rezistojmë shtysave negative që ndiejmë brenda nesh dhe të lëshohemi në duart e Atit qiellor.
Po të mos bënim kurrë pendesë, të gjitha këto potenciale të mrekullueshme do të mbeteshin të pazbuluara brenda nesh. Prandaj edhe etërit e shkretëtirës – gjatë shekujve të parë të krishterimit – e quanin praktikën pendestare asketizëm, domethënë ngritje. Njeriu bën një ecje ngritjeje drejt Hyjit, pra duke u shkëputur nga ato gjëra që e mbajnë atë të lidhur.
Kësaj shkëputjeje nga ndonjë ushqim, kisha i shton edhe gatishmërinë për ta bashkëndarë ushqimin me ata që nuk e kanë. Ia heqim vetes jo për ta ruajtur për nesër, por për t’ia dhënë atij që nuk e ka.
Dimensioni tjetër i pendesës, është edhe bashkimi me Krishtin e kryqëzuar, për shëlbimin e botës. Duke “paguar” mbi trupin tonë pasojat që do të duhej të binin mbi mëkatarët, ne, porsi Jezusi, lypim mëshirën e Hyjit mbi të gjithë, sidomos mbi ata që janë më shumë larg Tij.
Prandaj edhe janë absurde pendesat trupore, kur mungojnë këto predispozita të brendshme. Është absurde të shohësh të krishterë që bëjnë pendesa trupore, por nuk kujdesen për marrjen e sakramenteve. Është absurde të shohësh të krishterë që agjërojnë, por nga ana tjetër nuk bëjnë as më të voglën përpjekje që ta zbusin urrejtjen që mund të ndjejnë për ndokënd brenda zemrës së tyre: «Shqyeni zemrat e jo petkat» – thotë Hyji në leximin e parë sot. Kjo është pendesa reale që Hyji kërkon prej nesh. Hyjin nuk mund ta mashtrojmë me pendesat tona, me uratët apo me lëmoshat tona, nëse vazhdojmë të kënaqemi me një jetë plot me vese të cilat nuk i shkojnë aspak të qenit tonë të krishterë.
Pikërisht kjo është edhe porosia e Jezusit në Ungjillin e sotëm: të ruhemi nga veset e brendshme. Si kur të bëjmë lëmoshë, si kur të themi uratë, ashtu edhe kur të agjërojmë, të mos harrojmë kryesoren: bashkimin me Atin tonë qiellor.
Në jetën e besimtarit kërcënon gjithnjë një tundim i madh: të veprojë në funksion të dukjes së jashtme. Ka dy kategori besimtarësh që bien në grackën e këtij lloj tundimi: të parët janë ata që kanë turp ta praktikojnë besimin e tyre, sepse njerëzit mund të mos e aprovojnë sjelljen e tyre. Kategoria e dytë janë ata që, duke qenë se e kaluan tundimin e parë, hillen në ekstremin tjetër, pra të hiqen si të shenjtë me qëllim që të pëlqehen prej të tjerëve.
Ky ves i dytë nuk është më pak negativ se i pari. Ky është vesi të cilit Jezusi vazhdimisht përpiqej t’ia hiqte maskën. Është hipokrizia e atyre që bëjnë gjithçka vetëm e vetëm që të jenë «të nderuar prej njerëzve». Këta i sheh në çdo vend, i sheh tek bëjnë të gjitha përkuljet dhe gjunjëzimet që mund të bëhen, i gjen në të gjitha kishat, në të gjitha shenjtëroret, i dëgjon tek thonë uratë me zë të lartë dhe tek i mbajnë shumë të dukshme simbolet fetare në trupin e tyre, por në brendësinë e tyre janë plot me vese. E këtë e tregon përgojimi i pandërprerë i të tjerëve, mllefi që janë në gjendje të mbajnë brenda vetes, histerizmi i reagimeve të tyre. Pikërisht nga kjo skllavëri degraduese dëshiron të na lirojë Jezusi. Ai na porosit në Ungjillin e sotëm që vetëm një gjë ta kemi përzemër: Atin tonë qiellor. E cili është shpërblimi që Ati ynë qiellor na jep? E tregon vetë fjala Atë. Është vetëdija se kemi një Atë dhe se me Të mund të sillemi si bij e si bija të Tij. Është liria bijësore e shpirtit. Është të jesh i lirë nga dashuritë mashtruese të krijesave dhe nga lidhja skllavëruese me ta. Është të fluturosh drejt e në duart e Krijuesit tënd.
Pendesa na ndihmon të vëmë re më mirë pengesat që mund të kemi dhe të përpiqemi, me ndihmën e hirit hyjnor, të çlirohemi prej tyre. Shën Françesku i Salesit thoshte se ne të krishterët jemi si puna e një zogu: «Edhe sikur nga një fije e vetme peri të jetë i lidhur, një zog nuk mund të fluturojë».
Ky është Lajmi i Mirë që Jezusi ka ardhur të na e shpallë: se kemi një Atë qiellor. E meshtari, kur të na hedhë hirin mbi kokë do të shqiptojë fjalët «Kthehu dhe besoji Ungjillit». Është si të thoshte: «Lëri mëkatet, egoizmin tënd e veset e këqija dhe fillo të besosh se ke një Atë që të do dhe të fton të duash si Ai». Është ftesa që të largohemi nga jeta mëkatare, të largohemi si nga turpi i tepruar ashtu edhe nga hipokrizia. Është ftesa që të besojmë se kemi një Atë qiellor, të cilit jemi të ftuar t’i përgjigjemi me bujari të shpirtit. E, më besoni, ky ushtrim është shumë më i mundimshëm se sa t’i heqësh vetes ndonjë ushqim.
Dom Dritan Ndoci